یزد

برج کبوترخان مربوط به دوره صفوی  و در استان یزد واقع شده است. این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۵۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این کبوترخانه به صورت استوانه‌ای ساخته شده و دارای تزیینات قطار‌بندی آجری و گچی است که مانع تردد مارها به داخل برج می‌شود.

ولی در برج‌های مکعبی و چند‌قلو، ترفندهای دیگری مانند ایجاد قوس به داخل انجام شده است. این برج دارای چهار هزار لانه کبوتر است.

بدنه جرزهای برج کبوترخانه میبد از حفره‌هایی به ابعاد 20 در 20 سانتیمتر ساخته شده که هر یک آشیانه کبوتران می‌باشد. چهار برجک و یک برج میانی روی سقف در جهت ورود و خروج کبوتران قرار داشته و رنگ تند مقرنس‌ها عامل جذب پرندگان بوده است.

این بنا از خارج به صورت برجی مدور و آراسته به نقش‌های ویژه و از داخل به صورت شش ضلعی با طاق‌های جناغی است. همچنین دارای سه طبقه و مجهز به هزاران لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

این برج دارای پوشش گنبدی شش ضلعی است که اطراف آن دارای تزئیناتی از گچ است. در بام برج نیز 4 ستون کوچک با ارتفاع یک و نیم متر و شبیه به میل راهنما وجود دارد.

عمده مصالح مورد استفاده در این بنا، خشت خام با ملاط گل است. نوارهای گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگرهای و طاق بندی با گچبری‌های خاص از دیگر ویژگی‌های برج کبوتر خانه میبد است.