مهرجویی، داریوش (زاده‌ی 17 آذر 1318، ایلام)

دایوش مهرجویی، کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده و مترجم کشورمان، در سن ۱۷ سالگی به سینما علاقه‌مند شد و برای درک بهتر فیلم‌های روز به آموختن زبان انگلیسی پرداخت. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و سپس در سن 20 سالگی برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی سینما به ایالت کالیفرنیا در آمریکا رفت. وی تحصیلاتش در زمینه‌ی سینما را نیمه‌تمام رها کرد و در رشته‌ی فلسفه از دانشگاه یو‌سی‌ال‌ای لس‌آنجلس فارغ‌التحصیل شد. او در سال 1344 به عنوان سردبیر در مجله‌ی پارس ری‌وی‌یو در لس‌آنجلس مشغول به کار شد و یک سال بعد به ایران بازگشت و نخستین فیلم سینمایی‌اش را به نام «الماس ۳۳» (1346) کارگردانی کرد.

مهرجویی در سال 1348 با همکاری غلامحسین ساعدی، نویسنده‌ی کتاب «عزادارن بیل» و از روی داستان چهارم این کتاب، فیلمنامه‌ی «گاو» را نوشت و با کارگردانی این فیلم، توانست نظر منتقدان بسیاری را به خود جلب کرده و جوایز متعددی را چون جایزه‌ی بهترین فیلمنامه از دومین جشنواره‌ی سپاس، جایزه‌ی دوم بهترین فیلم در فستیوال بین‌المللی فیلم تهران و جایزه‌ی منتقدان بین‌المللی سی و دومین جشنواره‌ی فیلم ونیز را به‌دست آورد.

وی به عنوان نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان در فیلم‌هایی چون «دايره‌ی مينا» (۱۳۵۷)، «اجاره‌نشين‌ها» (۱۳۶۵)، «بانو» (۱۳۷۰)، «سارا» (1371)، «پری» (۱۳۷۳)، «لیلا» (1375)، «درخت گلابی» (1376)، «ميكس» (۱۳۷۸)، «بمانی» (۱۳۸۰)، «مهمان مامان» (1382)، «سنتوری» (1385)، «آسمان محبوب» (۱۳۸۸)، «نارنجی‌پوش» (1390)، «چه خوبه که برگشتی» (1391) و «اشباح» (1392) حضور داشته است.

«دایره‌ی مینا» (1357) در جشنواره‌های متعددی از قبیل پاریس، برلین، وایدولید اسپانیا، سینماتک اونتاریو کانادا، موزه‌ی هنرهای زیبای بوستون آمریکا، جشنواره‌ی فیلم بین‌المللی هنگ‎کنگ و جشنواره‌ی فیلم پراد فرانسه به نمایش درآمد و جوایزی را نصیب خود کرد.

او برای فیلم «هامون» (1368)، جایزه‎ی برنز بهترین فیلم از جشنواره‌ی جهانی فیلم هیستون، جایزه‌ی سوم جشنواره‌ی جهانی فیلم توکیو و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و فیلمنامه‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر را دریافت کرد.

«سارا» (1371) برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه‌ی جشنواره‌ی فیلم فجر، برنده‌ی جایزه‌ی «صدف طلایی» بهترین فیلم در چهل و یکمین جشنواره‌ی جهانی فیلم سن‌سباستین اسپانیا، جایزه‌ی نقره‌ی بهترین فیلم در جشنواره‌ی فیلم نانت سه قاره در فرانسه، برنده‌ی جایزه از هجدهمین جشنواره‌ی جهانی فیلم سائوپائولو در برزیل و برنده‌ی جایزه از دوازدهمین جشنواره‌ی جهانی فیلم حراره در زیمبابوه شد.

«پری» (1373) سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره‌ی فیلم فجر را دریافت کرد و «لیلا» (1375) برنده‌ی بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه در اولین جشن سینمای ایران شد و عنوان «موفق‌ترین فیلم ایرانی» با ۲۹ حضور بین‌المللی در سال ۱۳۷۷ را کسب کرد.

«بمانی» (1380) برنده‌ی جایزه‌ی ویژه‌ی جشنوراه‌ی بروکسل بلژیک شد و «مهمان مامان» (1382) جایزه‌ی بهترین فیلم بیست و دومین جشنواره‌ی فیلم فجر را دریافت کرد. «نارنجی‌پوش» (1390) نیز جایزه‌ی ویژه‌ی هیأت داوران سی‌امین دوره‌ی جشنواره‎ی فیلم فجر را به‌دست آورد.

مهرجویی علاوه بر کارگردانی، به عنوان داور، تدوین‌گر، طراح صحنه، مدیر هنری و طراح صحنه و لباس نیز سابقه‌ی فعالیت دارد.

وی ترجمه‌ی آثاری نظیر «جهان هولوگرافیک»، «نمایشنامه‌های غرب واقعی و طفل مدفون» و «آوازه‌خوان طاس و درس» و نگارش کتاب‌هایی چون «به خاطر یک فیلم بلند لعنتی» و «در خرابات مغان» را در کارنامه‌ی هنری‌اش دارد.

تقدیر برای یک عمر فعالیت هنری از جشنواره‌ی زردآلوی طلایی ارمنستان و جایزه‌ی یک عمر فعالیت تأثیرگذار فرهنگی به همت انتشارات کاروان و ماهنامه‌ی جشن کتاب و جایزه‌ی شوالیه‌ی ادب و هنر فرانسه از سوی سفیر فرانسه در سفارت فرانسه در تهران از دیگر دستاوردهای این هنرمند به شمار می‌آید.